TIBBIYOTDA QO‘LLANILISHIGA DOIR YO‘RIQNOMA
ALLEGRA
ALLEGRA
Preparatning savdo nomi: Allegra
Ta’sir etuvchi modda (XPN): Setirizin digidroxloridi
Dori shakli: Qobiq bilan qoplangan tabletkalar
Tarkibi:
1 tabletka quyidagilarni saqlaydi:
faol modda: Setirizin digidroxloridi 10 mg;
yordamchi moddalar: makkajo‘xori kraxmali, nipagin, nipazol, laktoza, tal’k, magniy stearat.
qobiq: gidroksipropilmetilsellyuloza, titan dioksidi, tal’k, propilenglikol’ 4000.
Ta’rifi: oq yoki deyarli oq rangli, dumaloq, ikki tomonlama qavariq, qobiq bilan qoplangan tabletkalar.
Farmakoterapevtik guruhi: Antiallergik vositalar.
ATX kodi: R06AE07
Farmakologik xususiyatlari
Setirizin digidroxlorid – gidroksizinning metaboliti bo‘lib, gistaminning raqobatli antagonistlari guruhiga kiradi va N1-gistamin reseptorlarini bloklaydi.
Preparat allergik reaksiyalarning rivojlanishini oldini oladi va kechishini yengillashtiradi, qichishishga qarshi va ekssudasiyaga qarshi ta’sir ko‘rsatadi. Allergik reaksiyalarning “erta” gistaminga bog‘liq bosqichiga ta’sir qiladi, allergik reaksiyalarning “kechki” bosqichida yallig‘lanish mediatorlarini ajralib chiqishini cheklaydi, shuningdek eozinofillar, neytrofillar va bazofillarning migratsiyasini kamaytiradi, semiz hujayralarning membranalarini barqarorlashtiradi. Kapillyarlarning o‘tkazuvchanligini kamaytiradi, to‘qimalar shishini rivojlanishini oldini oladi, silliq mushaklarning spazmini yo‘qotadi. Gistamin, spesifik allergenlarni yuborishga, shuningdek sovutishga (sovuqli eshakemida) teri reaksiyasini yo‘qotadi. Yengil kechuvchi bronxial astmada gistamin induksiya qilib bronxokonstriksiyani pasaytiradi.
Antixolinergik va antiserotonin ta’sir ko‘rsatmaydi. Terapevtik dozalarda preparat sedativ samara ko‘rsatmaydi. Setirizin 10 mg bir martalik dozada qabul qilinganidan keyin samarasi 50% pasientlarda 20 minut o‘tgach va 95% pasientlarda 60 minut o‘tgach rivojlanadi va 24 soatdan ko‘proq davom etadi. Kursli davolash fonida setirizinning antigistamin ta’siriga tolerantlik rivojlanmaydi. Davolash bekor qilinganidan keyin samara 3 sutkagacha saqlanadi.
Farmakokinetikasi
Preparatning farmakokinetik ko‘rsatkichlari to‘g‘ri chiziqli o‘zgaradi.
So‘rilishi: ichga qabul qilinganidan keyin preparat me’da-ichak yo‘llaridan tez va to‘liq so‘riladi. Ovqat qabul qilish, garchi so‘rilish tezligi kamaysa ham, uning to‘liqligiga ta’sir qilmaydi. Kattalarda preparat terapevtik dozalarda bir marta qabul qilinganidan keyin qon plazmasidagi maksimal konsentratsiyasiga (Cmax) 1±0,5 soat o‘tgach erishiladi va 300 ng/ml ni tashkil qiladi.
Taqsimlanishi: setirizin 93±0,3% ga qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanadi. Taqsimlanish xajmi (Vd) 0,5 l/kg ni tashkil qiladi. Preparat 10 mg dozada 10 kun davomida qabul qilinganida setirizinning to‘planishi kuzatilmaydi.
Metabolizmi: katta bo‘lmagan miqdorlarda farmakologik nofaol metabolitlarini hosil bo‘lishi bilan organizmda O-dealkillanish (jigarda sitoxrom tizimi yordamida metabolizmga uchraydi, N1-gistamin reseptorlarining boshqa antagonistlaridan farqli ravishda) yo‘li bilan metabolizmga uchraydi.
Chiqarilishi: kattalarda yarim chiqarilish davri (T1/2) taxminan 10 soatni tashkil qiladi; 6 dan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalarda T1/2 6 soatni tashkil qiladi, 2 dan 6 yoshgacha – 5 soat, 6 oylikdan 2 yoshgacha – 3,1 soat. Preparatni qabul qilingan dozaning taxminan 2/3 buyraklar orqali o‘zgarmagan holda chiqariladi.
Keksa pasientlarda va jigarning surunkali kasalliklari bo‘lgan pasientlarda preparat 10 mg dozada bir marta qabul qilinganida T1/2 taxminan 50% ga oshadi, tizimli klirensi esa 40% ga pasayadi.
Yengil darajali buyrak yetishmovchiligi (kreatinin klirensi (KK) >40 ml/min) bo‘lgan pasientlarda farmakokinetik ko‘rsatkichlari, buyraklar faoliyati normal pasientlardagi bilan o‘xshash.
Og‘irligi o‘rta darajali buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda va gemodializda bo‘lgan pasientlarda (KK <7 ml/min), preparat ichga 10 mg dozada qabul qilinganida, buyrak faoliyati normal bo‘lgan pasientlarga qaraganda, T1/2 3 marta uzayadi, umumiy klirensi esa 70% ga pasayadi, bu dozalash tartibini muvofiq o‘zgartirishni talab qiladi.
Setirizin digidroxloridi organizmdan gemodializda deyarli yo‘qotilmaydi.
Qo‘llanilishi
Kattalar va 6 yoshdan oshgan bolalar uchun:
- yil davomidagi (persistirlovchi) va mavsumiy (intermitterlovchi) allergik rinitning (pichan isitmasi, pollinoz; bolalardagi mavsumiy rinitni davolashni maksimal davomiyligi – 4 hafta) simptomlarini davolash;
- allergik kon’yunktivit;
- surunkali idiopatik eshakemida qo‘llaniladi.
Qo‘llash usuli va dozalari
Allergik rinitni davolash
Kattalar va 12 yoshdan oshgan o‘smirlar: tavsiya qilinadigan doza – 10 mg (1 tabletka) kuniga 1 marta.
6 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar: 10 mg (1 tabletka) kuniga 1 marta. Davolashni maksimal davomiyligi – 4 hafta.
Doza 5 mg dan (1/2 tabletka) 2 qabulga bo‘lingan bo‘lishi mumkin, muvofiq ravishda ertalab va kechqurun.
Allergik kon’yunktivitni davolash
Kattalar va 12 yoshdan oshgan o‘smirlar: tavsiya qilinadigan doza – 10 mg (1 tabletka) kuniga 1 marta.
6 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar: 10 mg (1 tabletka) kuniga 1 marta buyuriladi. Davolashni maksimal davomiyligi – 4 hafta tashkil qiladi. Doza 5 mg dan (1/2 tabletka) 2 qabulga bo‘lingan bo‘lishi mumkin, muvofiq ravishda ertalab va kechqurun.
Yil davomidagi rinitni va surunkali idiopatik eshakemini davolash
Kattalar va 12 yoshdan oshgan o‘smirlar: tavsiya qilinadigan doza – 10 mg (1 tabletka) kuniga 1 marta.
6 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar: 10 mg (1 tabletka) kuniga 1 marta. Doza 5 mg dan (1/2 tabletka) 2 qabulga bo‘linishi mumkin, muvofiq ravishda ertalab va kechqurun.
Alohida dozalash tartibini talab qiluvchi pasientlar
Keksa yoshli pasientlar
Kalava fil’tratsiyasini yoshga bog‘liq pasayishida keksa yoshli pasientlar uchun preparat, buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar uchun kabi dozalarda buyuriladi.
Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar
Buyrak yetishmovchiligining darajasiga qarab preparatni qabul qilishlar orasidagi tanaffuslar shaxsiy ravishda to‘g‘rilanadi.
Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar
Faqat jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan pasientlarda dozalash tartibini to‘g‘rilash talab qilinmaydi.
Preparatni kechqurun qabul qilish kerak, chunki sutkaning bu vaqtida simptomlar jadalroq namoyon bo‘ladi. Tabletka butunligicha, chaynamasdan suv bilan birga yutiladi.
Preparat ovqat qabul qilishdan qat’iy nazar qabul qilinadi.
Kattalar va 12 yoshdan oshgan o‘smirlarda nojo‘ya samaralari yengil namoyon bo‘lganida 5 mg (1/2 tabletka) preparatni muvofiq ertalab va kechqurun qabul qilish tavsiya etiladi.
Nojo‘ya ta’sirlari
Mumkin bo‘lgan nojo‘ya samaralari organizm tizimlari va paydo bo‘lish tez-tezligi bo‘yicha quyida keltirilgan: juda tez-tez (≥1/10), tez-tez (≥1/100, <1/10), tez-tez emas (≥1/1000, <1/100), kam (≥1/10000, <1/1000), juda kam (<1/10000), tez-tezligi noma’lum (ma’lumotlarni yetishmovchiligi tufayli).
Immun tizimi tomonidan: kam hollarda: o‘ta yuqori sezuvchanlik reaksiyalari; juda kam hollarda: anafilaktik shok.
Metabolik buzilishlar va ovqatlanishni buzilishlari: tez-tezligi noma’lum: ishtahani oshishi.
Nerv tizimi tomonidan: tez-tez emas: paresteziyalar; kam hollarda: tirishishlar; juda kam hollarda: ta’mni buzilishi, diskineziya, distoniya, xushdan ketish, tremor; tez-tezligi noma’lum: karlik, xotirani buzilishi, amneziya.
Ruhiy buzilishlar: tez-tez emas: qo‘zg‘alish; kam hollarda: tajavuzkorlik, ongni chalkashishi, depressiya, gallyusinasiyalar, uyquni buzilishi; juda kam hollarda: tik; tez-tezligi noma’lum: suisidal fikrlar.
Ko‘rish a’zosi tomonidan: juda kam hollarda: akkomodasiyani buzilishi, ko‘rishni noaniqligi, nistagm; tez-tezligi noma’lum: vaskulit.
Eshitish va muvozanat a’zolari tomonidan: tez-tezligi noma’lum: vertigo.
Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: tez-tez emas: diareya.
Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: kam hallorda: taxikardiya.
Siydik chiqarish tizimi tomonidan: juda kam hollarda: dizuriya, enurez; tez-tezligi noma’lum: siydikni tutilishi.
Qon va limfatik tizimi tomonidan: juda kam hollarda: trombositopeniya.
Teri qoplamasi tomonidan: tez-tez emas: toshma, qichishish; kam hollarda: eshakemi; juda kam hollarda: angionevrotik shish, turg‘un eritema.
Laboratoriya ko‘rsatgichlari tomonidan: kam hollarda: jigarning funksional sinamalarini o‘zgarishi (transaminazalar, ishqoriy fosfataza, gamma-glutamattransferaza va bilirubinning darajasini oshishi).
Umumiy buzilishlar: tez-tez emas: asteniya, lohaslik; kam hollarda: periferik shishlar.
Moddalar almashinuvi tomonidan: kam hollarda: tana vaznini oshishi.
Nojo‘ya reaksiyalar, shuningdek yo‘riqnomada ko‘rsatilmagan reaksiyalar paydo bo‘lgan holda, shifokorga murojaat qilish kerak.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
- Setirizinga, gidroksizinga yoki piperazinning hosilalariga, shuningdek preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik;
- buyrak yetishmovchiligining terminal bosqichi (kreatinin klirensi <10 ml/min);
- galaktozani tug‘ma yetishmovchiligi, laktaza yetishmovchiligi va glyukoza-galaktozani malabsorbsiya sindromida qo‘llash mumkin emas.
Ehtiyotkorlik bilan:
- surunkali buyrak yetishmovchiligi (kreatini klirensi >10 ml/min bo‘lganda dozani tartibini to‘g‘rilash talab etadi);
- keksa yoshli pasientlar (kalavalar fil’tratsiyasini yoshga doir pasayishi);
- tutqanoq va tirishishga yuqori tayyorgarligi bo‘lgan pasientlar;
- siydik tutilishiga olib keluvchi omillar bo‘lgan pasientlar.
Dorilarning o‘zaro ta’siri
Psevdoefedrin, simetidin, ketokonazol, eritromisin yoki azitromisin bilan bir vaqtda qo‘llanganida, setirizinning farmakokinetikasiga ta’siri aniqlanmagan.
Farmakokinetik o‘zaro ta’sirlar kuzatilmagan. In vitro sinamalar preparatni varfarinni oqsillar bilan bog‘lanish xususiyatlariga ta’sir qilmasligini ko‘rsatgan.
Azitromisin, eritromisin, ketokonazol, teofillin va psevdoefedrin bilan bir vaqtda qo‘llanganida klinik ahamiyatli o‘zaro ta’sirlar aniqlanmagan, elektrokardiogrammada o‘zgarishlar aniqlanmagan.
Preparat (sutkada 20 mg) teofillin (sutkada 400 mg) bilan bir vaqtda qo‘llanganida sutka davomida “konsentratsiya – vaqt” egri chizig‘i ostidagi maydonini katta bo‘lmagan, lekin turg‘un oshishi aniqlangan, preparatni 19% ga, teofillinni – 11% ga. Bundan tashqari, plazmadagi maksimal darajasi setirizin va teofillin uchun muvofiq 7,7% va 6,4% ga yetgan. Shu vaqtning o‘zida, agar teofillin bilan davolash setirizinni buyurishgacha o‘tkazilgan bo‘lsa, setirizinning umumiy klirensi 16% ga, teofillinning klirensi – 10% ga pasaygan.
Lekin boshidan setirizin bilan davolashda teofillinning farmakokinetikasiga ahamiyatli ta’siri aniqlanmagan.
Setirizinning 10 mg dozasi qabul qilinganidan keyin alkogolning ta’siri (0,8%) ahamiyatli darajada kuchaymaydi; psixometrik testlarning 16 dan bittasida 5 mg diazepam bilan sezilarli o‘zaro ta’siri aniqlanadi.
Setirizin (10 mg) glipizid bilan bir vaqtda har kuni qo‘llanganida, glyukozaning ko‘rsatgichi biroz pasayadi. Lekin bu klinik isbotlanmagan. Shunga qaramasdan, bu dori vositalarini alohida qabul qilish tavsiya etiladi – glipizid ertalab va setirizin kechqurun.
Ovqat qabul qilish garchi so‘rilish tezligini 1 soatga kamaytirsa ham, uning to‘liqligiga ta’sir qilmaydi. Ritonavir (600 mg kuniga ikki marta) va setirizin (sutkada 10 mg) ko‘p marta qabul qilinganida ta’sirining davomiyligi 40% ga oshgan, shu vaqtning o‘zida ritonavirning ta’siri setirizinni keyingi qabuli bilan biroz o‘zgargan (-11%).
Allergik sinamalarni buyurishdan oldin uch kunlik “yuvuvchi” davr tavsiya qilinadi.
Maxsus ko‘rsatmalar
Homiladorlik va laktasiya davrida qo‘llanishi
Hozirgi vaqtda homilador ayollarda preparatni qo‘llash bo‘yicha klinik tekshirishlarning ma’lumotlari yo‘q. Hayvonlardagi eksperimental tekshirishlarda preparatni homiladorlikni kechishiga, murtakni rivojlanishiga, embrional rivojlanishga, shu jumladan postnatal davrda, biron-bir bevosita yoki bilvosita toksik ta’siri aniqlanmagan.
Ayollar uchun potensial xavf noma’lum.
Ona uchun foyda homila uchun bo‘lgan potensial xavfdan ustun bo‘lgan hollarda qo‘llash mumkin.
Setirizin digidroxlorid ko‘krak suti bilan chiqariladi, shuning uchun emizish davrida preparatni qo‘llash mumkin emas.
Avtomobilni va murakkab mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’siri
Preparat yuqori uyquchanlikni chaqirishi mumkin. Demak, avtotransportni haydash va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’sir ko‘rsatadi.
Dozani oshirib yuborilishi
Preparat 50 mg dozada bir marta qabul qilinganida quyidagi simptomlar kuzatilgan: ongni chalkashishi, diareya, bosh aylanishi, yuqori charchoqlik, bosh og‘rig‘i, lohaslik, midriaz, qichishish, kuchsizlik, bezovtalik, sedativ samara, uyquchanlik, stupor, taxikardiya, tremor, siydikni tutilishi.
Davolash: preparat qabul qilinganidan keyin darhol – me’dani yuvish yoki qusishni chaqirish. Faollashtirilgan ko‘mir qabul qilish, simptomatik va tutib turuvchi davolash tavsiya etiladi. Spesifik antidoti yo‘q. Gemodializ samarasiz.
Chiqarilish shakli
Qobiq bilan qoplangan tabletkalar, 10 mg dan.
Saqlash sharoiti
Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25⁰С dan yuqori bo‘lmagan haroratda saklansin. Bolalardan asrang!
Yaroqlilik muddati
3 yil. Yaroqlilik muddati o‘tgandan so‘ng qo‘llanilmasin.
Dorixonalardan berish tartibi
Shifokor reseptisiz beriladi.